ใกล้ถึงช่วงเวลาสำคัญของปี! การ“ตั้งเป้าหมายปีใหม่” หรือ New year resolutions ถือเป็นโอกาสอันดีที่จะเริ่มต้นสิ่งใหม่ ๆ และปรับสมดุลชีวิตของเราให้ดียิ่งขึ้น หากคุณยังไม่แน่ใจว่าจะเริ่มจากตรงไหน Wheel of Life หรือ ‘วงล้อชีวิต’ คือเครื่องมือที่ช่วยประเมินความพึงพอใจในแต่ละด้านของชีวิต พร้อมแนะนำแนวทางปรับปรุงให้เกิดความสมดุล เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการวางแผนและตั้งเป้าหมายในปีที่จะถึงนี้ มาเริ่มต้นปีใหม่ด้วยการพัฒนาตนเองและใช้ชีวิตอย่างมีความสุขไปพร้อมกัน!
Fun Fact : Wheel of Life (วงล้อชีวิต) หรือการประเมินวงล้อชีวิตเป็นเครื่องมือยอดนิยมที่นักบำบัด โค้ช ใช้เพื่อช่วยให้แต่ละคนมีความเข้าใจในชีวิตของตนเองและประเมินระดับความพึงพอใจโดยรวมในชีวิตของตัวเองได้ง่ายขึ้น
วงล้อชีวิตคืออะไร ?
การประเมินวงล้อชีวิตเป็นกิจกรรมที่ประเมินความพอใจในแต่ละด้านของชีวิต ซึ่งวงล้อจะแบ่งเป็นส่วนต่าง ๆ เช่น การงาน ความสัมพันธ์ สุขภาพ การพัฒนาตนเอง โดยจะมีการให้คะแนนในแต่ละด้านเพื่อแสดงระดับความพึงพอใจในปัจจุบัน แบ่งเป็น 0-10 คะแนน
ทำไมต้องทำวงล้อชีวิต ?
เป้าหมายหลักของการประเมินนี้คือการให้ผู้ใช้เห็นภาพรวมของชีวิตและระบุจุดที่ต้องการปรับปรุง การประเมินนี้ช่วยให้เกิดการรับรู้และตระหนักถึงสิ่งที่สำคัญในชีวิต หากรู้ว่าจุดไหนที่คะแนนต่ำเป็นพิเศษ จะได้โฟกัสได้ถูกจุดมากยิ่งขึ้น
ทำแล้วได้อะไร
- การสร้างความตระหนักรู้ในตัวเอง เข้าใจสถานะของตนเองในปัจจุบัน
- การจัดลำดับความสำคัญ: วางแผนได้ง่ายขึ้นว่าควรทำเรื่องอะไรก่อน
- การระบุความไม่สมดุล: แสดงให้เห็นว่าด้านใดในชีวิตที่ผู้ใช้อาจละเลยหรือไม่ได้ให้ความสำคัญ
- การตั้งเป้าหมาย: ช่วยกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจนเพื่อปรับปรุงความสมดุลในชีวิต
- การติดตามความก้าวหน้า: สามารถทำซ้ำเพื่อวัดความคืบหน้าหลังจากดำเนินการปรับปรุง
เริ่มต้นใช้ Wheel of Life กัน
- ขั้นตอนที่ 1 เริ่มต้นด้วยการระบุด้านสำคัญในชีวิต เช่น การงาน การเงิน สุขภาพ ความสัมพันธ์ ฯลฯ
- ขั้นตอนที่ 2 ให้คะแนนระดับความพึงพอใจ: ใช้ระดับคะแนน 1-10 ตามความพอใจในแต่ละด้าน
- ขั้นตอนที่ 3 วิเคราะห์คะแนนที่ได้และรูปทรงของวงล้อเพื่อระบุจุดที่คะแนนน้อยเป็นพิเศษ
ถ้าหากไม่รู้ว่าแต่ละด้านมีอะไร เรามีคำแนะนำดังนี้
- 💼การงาน: ความพึงพอใจในหน้าที่การงานและความสมดุลชีวิต-งาน
- 💰การเงิน: สถานะทางการเงิน เช่น รายได้ การออม ความมั่นคงทางการเงิน
- 💪สุขภาพ: ความเป็นอยู่ทั้งทางร่างกายและจิตใจ
- ♥️ความสัมพันธ์: ความสัมพันธ์กับครอบครัว เพื่อน และคู่รัก
- 😊การเติบโตส่วนบุคคล: การเรียนรู้และพัฒนาตนเอง
- 👬ชีวิตสังคม: การมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคมและชุมชน
- 😇ความสุขทางอารมณ์: การจัดการอารมณ์และการดูแลจิตใจ
- 🙏จิตวิญญาณ: ความเชื่อและการค้นหาความหมายของชีวิต
เมื่อให้คะแนนตัวเองเสร็จแล้ว ถามคำถามต่อไปนี้
- ด้านใดที่คะแนนสูงที่สุด เพราะอะไร
- ด้านใดที่คะแนนต่ำและต้องการการปรับปรุง
- มีปัจจัยใดบ้างที่ส่งผลต่อความพึงพอใจหรือความไม่พึงพอใจในแต่ละด้าน?
ตั้งเป้าหมายปีใหม่ และวางแผนเพื่อการพัฒนา แต่ละด้านของชีวิต
เมื่อระบุด้านที่ต้องการปรับปรุงได้แล้วให้ใช้หลัก SMART Goal เพื่อให้เป็นเกณฑ์การวัดผลท้ายปีหน้า เพราะ SMART Goal คือหลักการตั้งเป้าหมายที่ช่วยให้เราวางแผนและบรรลุเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดย “SMART” ย่อมาจาก:
1. Specific (เฉพาะเจาะจง)
เป้าหมายควรมีความชัดเจนและเจาะจง ไม่คลุมเครือ เช่น
- ❌ ไม่ชัดเจน: “อยากสุขภาพดี”
- ✅ ชัดเจน: “ออกกำลังกาย 30 นาที 5 วันต่อสัปดาห์”
2. Measurable (วัดผลได้)
เป้าหมายควรมีตัวชี้วัดที่ทำให้เรารู้ได้ว่าเรากำลังก้าวหน้าไปแค่ไหน เช่น
- ❌ วัดผลไม่ได้: “อยากมีรายได้เพิ่ม”
- ✅ วัดผลได้: “เพิ่มรายได้ 20% ภายใน 6 เดือน”
3. Achievable (ทำได้จริง)
เป้าหมายควรตั้งอยู่บนความเป็นจริงและความสามารถของเรา อย่าตั้งเป้าหมายที่สูงจนเกินไป เพราะอาจทำให้ท้อ เช่น
- ❌ ทำไม่ได้จริง: “ลดน้ำหนัก 10 กิโลกรัมใน 1 สัปดาห์”
- ✅ ทำได้จริง: “ลดน้ำหนัก 2 กิโลกรัมใน 1 เดือน”
4. Relevant (เกี่ยวข้องและสอดคล้อง)
เป้าหมายควรเกี่ยวข้องกับความต้องการของเราและชีวิตในปัจจุบัน เช่น
- ❌ ไม่เกี่ยวข้อง: “อยากเรียนรู้ภาษาใหม่” (ถ้าไม่ได้ใช้งานจริงในตอนนี้)
- ✅ เกี่ยวข้อง: “พัฒนาทักษะการนำเสนอเพื่อเตรียมเลื่อนตำแหน่ง”
5. Time-bound (กำหนดกรอบเวลา)
เป้าหมายควรมีกรอบเวลาแน่นอน เพื่อกระตุ้นให้เราเริ่มลงมือทำและติดตามผลได้ เช่น
- ❌ ไม่มีกรอบเวลา: “อยากออมเงิน”
- ✅ มีกำหนดเวลา: “ออมเงิน 50,000 บาทภายใน 12 เดือน”
ตัวอย่างการตั้ง SMART Goal
- เป้าหมายด้านสุขภาพ: “ออกกำลังกาย 30 นาที 5 วันต่อสัปดาห์ (Specific) และบันทึกน้ำหนักทุกเดือน (Measurable) เพื่อลดน้ำหนัก 2 กิโลกรัมใน 1 เดือน (Achievable, Time-bound) เพื่อสุขภาพที่แข็งแรงขึ้น (Relevant)”
หลักการ SMART Goal จะช่วยให้การตั้งเป้าหมายปีใหม่ของคุณชัดเจน มีแผนการที่ปฏิบัติได้จริง และมองเห็นความสำเร็จที่เป็นรูปธรรมมากขึ้น!
สรุปการ “ตั้งเป้าหมายปีใหม่”
การประเมินวงล้อชีวิตเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการสร้างความตระหนักรู้และพัฒนาความสมดุลในชีวิต การใช้งานวงล้อนี้ไม่เพียงแต่ช่วยให้เข้าใจตนเอง แต่ยังช่วยให้ผู้ใช้วางแผนและดำเนินการปรับปรุงในด้านที่สำคัญเพื่อชีวิตที่สมดุลและมีความสุขมากยิ่งขึ้นอีกด้วย
ใครยังไม่รู้จะตั้งเป้าหมายปีหน้ายังไง มาลองใช้ Wheel of Life กันดูนะ 🙂
ดาวน์โหลดเทมเพลตได้ที่นี่
อ้างอิง
- https://productive.fish/blog/wheel-of-life
- https://quenza.com/blog/knowledge-base/wheel-of-life-exercise-template/#thewheeloflifeassessment
